Hər gün rastlaşdığım,qonşuluğumuzda yaşayan
Nüsrəddin dayının 67 yaşı vardı. Vaxtilə müəllim işləyən və təqaüdə çıxan bu
müdrik qoca indi bağbanlıq edirdi. Onun balaca evi, həyətində isə çoxlu meyvə
ağacları var idi. Alma, heyva,qoz,əncir… onun çox sevdiyi ağaclar idi. Ən çox
tut ağacını sevirdi. Çünki həmişə bu ağaca baxanda vaxtsız həyatdan köçmüş ömür
daşı, yar yoldaşı Gülnisə xanımı xatırlayardı.
Həyat
yoldaşı tez-tez Nüsrəddinin gözü önünə gələr, həm acı, həm də şirin xatirələr
onu öz ağuşuna alardı. Gülnisənin tut ağacına qulluq etməsini, sonra da dincəlmək
üçün onun kölgəsində oturduğunu xatırladı. Bu, ona çox ağır gəlirdi. Yenə də kədər,
yenə də təəssüf hissi.Bu xəyallar heç də Nüsrəddini rahat buraxmırdı. “Nüsrəddin,
görəsən bu ağacdan da gözəl, faydalı ağac var, meyvəsi qidamız, yarpağı ipəyimizdir.
Hələ kölgəsini demirəm, kölgəsində oturmaqdan doymuram. Həzin meh əsəndə sanki
bu ağac yarpaqlarının dili ilə səninlə danışır, hərdən səsi pıçıltıya, əyilib
qulağıma gördüklərindən danışır, elə hey danışır... Səni bilmirəm, mən bu ağaca
öz sirdaşım kimi baxıram. Mən təzə gəlin köçəndə o çox cavan bir ağac idi, hələ
çoxlu qol-budaq atmamışdı. İllər keçdi, o da qol-budaq atdı, mən də... onun
gözləri yaşarar, sözünün dalını hıçqırıqlarla boğularaq deyərdi: onun
qol-budaqları mənim də oğlum-qızım... O da yaşadıqca bir neçə qol-budağını
itirdi, mən də qızımı... deyərək hönkürər və sanki özü ilə ağacın taleyində
eyniyyət axtarar və təskinlik tapardı...”.
Nüsrəddin
dayının belini bükən də, onu vaxtsız qocaldan da belə niskilli xatirələr idi.
Əvvəl qızı, sonra da ömür-gün yoldaşı, indi də tənhalıq.
Nüsrəddin
dayı müəllim işləyərkən daim gənclər onun yanına yığışar və o gənclərlə maraqlı
söhbətlər edərdi. O, bu gəncləri çox təmkinlə dinlər və sonra da onlara məsləhətlər
verərdi. Bir sözlə, hamının dərdinə şərik çıxardı. O, xeyirxah, vətənpərvər və
işgüzar adam idi. Amma onun gözlərində həmişə qəm-kədər olardı. Ətrafdakılarla
söhbət edəndə gözləri yol çəkər, uzaqlara dikilər, sanki kimisə gözləyər, özləyər
və sonsuz dərəcədə intizarlı görünərdi.
Nüsrəddin
dayının bir niskili də vardı. O da gözünün ağı-qarası, aman-zaman bir oğlunun
uzaq bir ölkədə-Almaniyada yaşaması və onu istədiyi vaxt görə bilməməsi idi.
Oğlu orta və ali məktəbdə çox yaxşı oxuyur və hamıdan öz intellektual səviyyəsi
ilə seçilirdi. Təhsilini davam etdirmək üçün Almaniyaya gedir və orada ona
geniş üfüqlər açılır... gözəl ailə qurur, vətəndaşlıq qazanır, işləyir, həmişəlik
yaşamağa başlayır.
Mütaliəni
çox sevirdi Nüsrəddin dayı. Demək olar ki, tənhalığı ona unutduran, onu bu
sözün ağır kabusundan qurtaran həm də mütaliə idi. “Qurani Kərimi”, klassikləri
oxuduqca oxuyar, təkrar-təkrar bir daha oxuyar və deyirdi: Bunları oxuduqca hər
dəfə yeni bilmədiyin, sanki oxumadığın dəyərli fəlsəfə ilə qarşılaşırsan. Ona
görə də bu kitabları dönə-dönə oxumaq lazımdır. Ən çox Səməd Vurğunu sevər və həmişə
nədənsə onun
Qoca
palıd əyilmədən yaşayır yüz il
Qopanda
da vüqar ilə qopur kökündən!
O
ölməyir, heç ölərmi cahanda vüqar?!
Zaman
keçir, budaq atır körpə şitillər...
sözlərini
dodaqaltı pıçıldayar,” qoca palıdı kimə və nəyə bənzətdiyini bəlkə özündən
başqa kimsə bilməzdi”: Daha çox öz sözləri olan qısa parçanı bəlli bir insana
ünvanladığı vaxtlar da olardı:
Mən
səni sevmişdim qızlar içindən
Ağrıyar
ürəyim sızlar içindən.
Bax beləcə sızlaya-sızlaya
yaşayar və özü də bilmədən günləri aylara, ayları illərə pay verir, verdikcə
ömrü-günü azalır, daha bu aylardan, bu illərdən artıq az, çox az qaldığını,
ehtiyatının tükəndiyini anlamağa başlayırdı.
Yox! Təəssüflənmirdi.
Çünki çox müdrik adam idi. Bilirdi ki, bir gün bu dünyaya gələn, bir gün getməlidir.
Axı dünya bir pəncərədir, hər gələn baxar gedər.
... Yaz gəlmişdi.
Ağaclar çiçək açmışdı.Hər ağacın öz çiçəyi, hər çiçəyin öz ləçəyi, öz rəngi, öz
duruşu vardı. Nüsrəddin dayı eyvanda durub, məhəccərə söykənərək bu mənzərəni seyr etməkdən doymurdu. Bağdakı
ağaclar rəngbərəng örpəklərdən libas geyinmişdi.
Səhər yeməyini
yeyib süfrəsini yığdı. Qonşusu tez-tez ona dəyməyə gələn, mehriban münasibət qurduğu Məzahir dayıgilə getməyə hazırlaşdı.
Ona əlindəki kağız torbada bağın keçən mövsümündən qalan meyvələrdən pay da
tutdu.
Qonşu qapıda
onu çox sevinclə qarşıladı və evə dəvət etdi. Məzahir dayı Mehmandan nə xəbər
olduğunu, nəvəsini nə zaman görəcəyini soruşdu. Nüsrəddin dayı dalğın-dalğın
uzaqlara baxmağa, sanki orda axtardığını tapmağa çalışırdı.
-
Məzahir,
bu gecə qatma-qarışıq yuxu görmüşəm. Görürəm ki, mən uca bir dağın başındayam.
Bu dağ elə ucadır ki, əlimi uzatsam göyə çatar. Bura necə çıxdığımı, göylərin mənim
üçün qorxunc olduğunu düşünə-düşünə o dağı aşmağa başlayıram. Birdən arxadan
kimsə əlini əlimə yaxınlaşdırır və əlimdən tutur. Bu əl mənim əlimin içində
itib batır, çox-çox balaca bir əl. Ancaq bu əlin güclü olduğunu hiss edirəm. Bu
dağdan bu əl olmasaydı, aşa biləcəyimə inamım olmağını sanki bütün varlığımla
duyuram. Bu inamla da o qəlbi dağı aşıram və o zaman oyanıb bunun bir röya
olduğunu anlayıram. Gəldim ki, görək sən belə yuxuya, bu vaqeyə nə deyirsən,
onu necə yozursan.
-
Mən
nə deyim ay Nüsrəddin! Arxadan sənin əlini tutmaq... görünür, kimsə sənə dayaq
olmaq istəyir. Daha dalını deyə bilmərəm. Bəs niyə bu əl çox balacadır?
Qapı bərk-bərk döyülməyə başladı. Məzahir dayı təşvişlə
qapıya doğru getdi. Qapı isə dayanmadan davamlı şəkildə döyülür, hətta qəribə səslər
də eşidilirdi. O qapını açdı.
-
Atam
sizdədir? Bağışlayın. Xoş gördük.
-
Oğlum!...-
deyə Nüsrəddinin səsi titrədi.
-
Ata!
-
Can
ata.
-
Baba,baba,baba!
-
Aman
Allah! Siz, siz xəbərsiz, bu necə olan işdi. Niyə əvvəlcədən...
-
Ata
sənə sürpriz etmək istədik.
Balaca bir əl (bu əl və onun istisini bu gecə Nüsrəddin
dayı yuxuda hiss etmişdi) onun ovcuna girdi, orada özünə yer eləməyə başladı və
doğma, təmiz ana dilində:
-
Mən
babamı çox istəyirəm. Mən bilirəm, babam da məni çox istəyir, məni görməyi çox
arzulayıb. Gör əlimi necə sıxır, ondan bilirəm.
-
Atacan,
xoş gördük – deyə incə bir səs Nüsrəddin
dayını bir an onlardan ayırdı.
-
Xoş
günün olsun, qızım! – deyə gəlninin alnından öpdü.”Qızım sözü onun dilində kədərli,
acı bir sızıltı idi, bir yanıqlı səs idi, bir amansız köz idi. Həmişə
yandırırdı”.
İlahi möcüzə
baş verirdi. Nüsrəddinin yuxusu çin çıxmışdı. Deyəsən, özü öz yuxusunu daha
yoza bilərdi. Uca dağ-ağır dərdi, intizarlı niskili idi, onu aşa bilmirdi. Çiçək
əl bu balaca, azəricə dil-dil ötən nəvəsi, təpədən dırnağa azərbaycanlı
olduğunu göstərən, çox uzaq bir diyarda azərbaycanlı mühütü yaradan bu ailə
idi.
Nüsrəddin
dayının kədərli üzündən əsər-əlamət qalmamışdı. Onda həyat eşqi coşub-daşırdı. Hətta bu sevinci büruzə
verməyə də sanki qorxurdu, qorxurdu ki, onu tez itirər. Nəvəsinin o balaca, yuxuda
istisini duyduğu əlindən tutdu. Çox uzaqlara, keçmişə-cavanlığına qayıtdı. Ürəyində
isə bir mahnı su kimi axmağa başladı.
Saçlarına gül düzüm,
Mənim
günüm, gündüzüm.
Sənsiz
mən necə dözüm,
Bilmirəm
özüm...
Blogger ŞƏRHLƏRİ
Facebook ŞƏRHLƏRİ